Ý tưởnrg của Mỹ ở Hồ Đông bị chọc thủng toang hai góc?

The New York Times ngày 3/11 có bài bình luận: Thỏa thuận của Philippines với Trung Quốc chọc thủng ý tưởnrg của Hoa Kỳ.

Nhị lỗ thủng ý tưởnrg

Tờ báo đánh giá:

"Trong đa dạng năm qua, Hoa Kỳ và các bạn bè đã phải vật lộn để Đối Địch tham vọng bành trướng của TQuốc trên Biển Đông, ngay cả khi Bắc Kinh liên tiếp bồi lấp các đảo nhân tạo và quân sự hóa.

Nhưng giờ đây Philippines đã bất thần đổi mới các tính toán. Việc Manila thuyết phục Bắc Kinh để ngư gia của chính mình đánh bắt ở bãi cạn Scarborough xây dựng một tiền lệ đáng lúng túng đối với Hoa Kỳ.

Một tàu cá Philippines trở về từ Scarborough hôm thứ Ba, theo Reuters. Hãng thông tấn Anh ghi nhận trong khoảng ngư dân các tàu cá này rằng, họ vẫn chỉ được đánh bắt bên ngoài Scarborough mà không bị hành hung, còn tàu hải cảnh TQuốc vẫn án ngữ cửa vào đàm phá bãi cạn, không cho họ vào bên trong. Ảnh: Reuters.

Chờ đợi của Washington dùng đoàn kết khu vực để bảo kê vị thế của Mỹ là nhóm thống trị ở Thái Bình Dương đang bị doạ dọa.

Vấn đề gì đã khiến cho một chiến trận kết hợp chống yêu sách bành trướng của China trải dài từ Nhật Bản tới Malaysia, giờ đây lại trống tan tành một góc Đông Nam, đó là Philippines, và có thể sẽ sớm thêm góc Tây Nam là Malaysia?

Trong cả hai trường thích hợp, sự ân oán giận chứ không hề sự can thiệp của Mỹ tham gia các yếu tố không đáp ứng, đó là chiến dịch chống ma túy của tân Tổng thống Philippines và vụ bê bối nguồn vốn được cho là liên quan tới Thủ tướng Malaysia, có thể đã góp phần tham gia sự thay đổi.

Bilahari Kausikan, Đại sứ lưu động và là cố vấn chính sách của Bộ Ngoại giao Singapore bình luận:

"Không khách hàng nào muốn Mỹ phải rời khỏi khu vực, nhịn nhường sân cho TQuốc.

Nhưng Trung Quốc đang sử dụng các đòn bẩy kinh tế, địa điểm địa chính trị và sự thiếu ân cần các nhân tố về quyền loài người để nỗ lực thay đổi cán cân lực lượng trong khu vực.

Khu vực này là nơi nền chính trị đổi mới thất thường của Hoa Kỳ đang bị đơ."

Ký hợp đồng giữa China và Philippines trở thành rõ ràng hơn trong tuần qua với tin tức Bắc Kinh để ngư dân Philippines hoạt động tấn công bắt ở Scarborough mà không sách nhiễu, bắt nạt dọa lần đầu tiên trong 4 năm qua.

Cho tới nay đây vẫn là một ký hợp đồng ngầm, không có văn bản nào, nhưng có vẻ như đang cung cấp những gì cả nhì bên mong muốn, dần dần vượt qua những trở ngại gây tranh cãi.

China không từ bỏ tuyên bố độc lập với Scarborough, và Philippines cũng không thừa nhận tuyên bố này của Trung Quốc. Nhưng mối vồ cập chính của Philippines ở khu vực này là cá, và họ đã nhận được một sự thỏa hiệp.

Với TQuốc, sự thỏa hiệp không chỉ kéo một đồng minh quan trọng của Mỹ khỏi vòng tay Washington, mà trên thực tế còn góp phần âm thầm thực thi một phần nội dung Phán quyết Trọng tài 12/7.

Luật sư trưởng thây mặt Philippines trong vụ kiện TQuốc (ra Hội đồng Trọng tài theo Phụ lục VII, UNCLOS 1982), Paul S. Reichler kiếm được xét:

"Trung Quốc đã bất thần quyết định hành động theo cách thức này, trong thực tại thích hợp với một góc cạnh của phán quyết. chậm triển khai là một tình tiết đáng hoan nghênh."

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony J. Blinken nói rằng, ông đã đọc được công bố về việc này. ngừng thi côngĐây là một sự phát hành hăng hái, vì nó cho thấy Trung Quốc hành động nhất quán với Phán quyết Trọng tài.

Ngay cả trong trường phù hợp động thái này báo trước một sự mất mát chiến lược tiềm năng, ký hợp đồng này vẫn giúp Mỹ thực hiện được chỉ tiêu kiếm tìm lâu nay: toá ngòi nổ, giảm căng thẳng ở Hồ Đông.

Đại sứ lưu động Singapore Bilahari Kausikan, ảnh: mothership.sg.

Đại sứ Singapore thì nhận xét, thỏa thuận đạt được trong thời gian ngắn tương tự là Chẳng hạn rõ ràng cho thấy, ông Rodrigo Duterte là hero chính trị sắc sảo.

Quan hệ giữa ông Duterte với TQuốc có thể đi được bao xa, kéo dài bao lâu và có theo kịp các mối nạt dọa của ông kháng cự Hoa Kỳ hay không, vẫn còn là nghi vấn mở.

Tuần tới họp Nội các, ông Duterte sẽ nghe công bố của Bộ Quốc phòng Philippines về việc có nên tiếp tục cho Hoa Kỳ truy hỏi cập 5 căn cứ quân sự của nước chính mình hay không, trong đó có một căn cứ ở Palawan, gần Scarborough."

Kế hoạch của Hoa Kỳ bị chọc thủng, hay Mỹ tự làm thủng?

Người viết nghĩ là, sở dĩ có ý kiến cho là kế hoạch của Hoa Kỳ ở Hồ Đông bị "chọc thủng" như bình luận của The New York Times là vì, ý tưởnrg mang danh chống yêu sách bành trướng của TQuốc, nhưng thực tế Mỹ đã khiến rất ít để thực hiện điều này.

Tiêu biểu là vụ để China từ tốn chiếm đoạt quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough trong khoảng bằng hữu hiệp ước của mình năm 2012.

Năm 2013 Trung Quốc lại tiếp diễn ào ạt bồi lấp đảo nhân tạo ở Trường Sa (Khánh Hòa, vn), cũng là khu vực Philippines và một số nước khác yêu sách. Mỹ cũng chẳng khiến được gì hơn.

Khi Philippines khởi kiện China ứng dụng, cắt nghĩa sai UNCLOS 1982 ở Biển Đông và giành thắng lợi với Phán quyết Trọng tài hôm 12/7, cũng chính Hoa Kỳ kiềm giễu cợt giận dữ của Philippines và các nước can hệ với Trung Quốc.

Giờ đây, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony J. Blinken cũng công nhận, thỏa thuận tiến công bắt cá ở Scarborough giữa Philippines và TQuốc giúp Mỹ thực hiện được chỉ tiêu bấy lâu mà không làm cách thức nào làm được: toá ngòi nổ xung bỗng.

Như vậy có thể thấy, đối với giới hoạch định chế độ của Nhà Trắng thì những diễn biến trên Biển Đông đang diễn ra theo đúng kịch bản của họ mới phải.

Cho rằng ý tưởnrg của Mỹ ở Đại dương Đông bị "chọc thủng nhị góc" phải chăng chỉ là suy đoán của người ngoài cuộc?

Bởi vậy, tình hình Biển Đông sẽ tiếp diễn diễn biến như thế nào cần phải xem thái độ, hành động và lựa chọn ý tưởnrg tiếp theo của Washington ra sao, hậu bầu cử.

Chứ không hề theo dõi ông Rodrigo Duterte hay ông Najib Razak. Tuy nhiên không phân mục trừ nhân tố quan trọng nhất là China, Bắc Kinh sẽ khiến cho gì tiếp theo?

Theo cá nhân người viết, Rodrigo Duterte đã lâm thời khóa nòng súng Bắc Kinh ở Hồ Đông, thì kỹ năng tiếp theo rất có thể là điểm mở đầu của Con đường Tơ lụa trên hồ thế kỷ 21 mà ông Tập Cận Bình vẫn nhắc, sẽ manh nha xuất hiện ở Hồ Đông thời điểm đến.

Và cần thiết hơn, phương pháp tiếp cận của ông Rodrigo Duterte hay Najib Razak sẽ làm cho Trung Quốc mất đi cái cớ khởi hấn trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của các nước hàng xóm ven Đại dương Đông.

Chẳng hạn như cho tàu hải cảnh hộ vệ tàu cá công khai xâm phạm, tấn công bắt bất hợp lí gần bờ hồ các nước này như họ đã khiến với Malaysia, Indonesia.

Và như vậy là cho dù ngoài miệng vẫn phản đối, nhưng hành động thực tại của TQuốc là "ngày một phù hợp" với Phán quyết Trọng tài. Có nhẽ đây là bí quyết khả dĩ nhất để thực thi phán quyết trong thực tại, vô hiệu hóa tuyến phố lưỡi bò trong thực tại.

Còn Đoạn đường Tơ lụa trên biển thế kỷ 21, các bên can hệ cần có sự tìm hiểu và sẵn sàng thấu đáo, khiến cho sao bảo lưu được độc lập, quyền và lợi ích hợp lí của chính mình không bị tổn hại bằng bất kỳ cơ chế "mềm" nào, mà vẫn duy trì được tự do, bình ổn và qui định quốc tế ở Biển Đông. 

Đây thực sự là một bài toán mới đang đặt ra hiện thời.

Tài liệu tìm hiểu:

http://www.nytimes.com/2016/11/03/world/asia/philippines-duterte-south-china-sea.html?_r=0

http://www.reuters.com/article/us-southchinasea-china-philippines-idUSKBN12X1Z3

Xem nhiều hơn: tin tức nhanh bóng đá