Đó là khẳng định của ông Đinh Thế Phúc - Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công thương) ở buổi tọa đàm “Cung ứng điện 2016-2020 nguy cơ thiếu điện và biện pháp” tổ chức sáng 15/11/2016 tại Hà Nội.
Đảm bảo ông Đinh Thế Phúc, ngày 18/3/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 428/QĐ-TTg ưng chuẩn Điều chỉnh Quy hoạch lớn mạnh điện lực nhà nước thời đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030. Với quy hoạch này, tới năm 2020, tổng công suất của các nhà máy điện phải đạt 60.000 MW, tức là trong 5 năm 2016-2020, cần đưa vào thêm 21.650 MW. Đạt ước tính, số tiền đầu tư cho các nhà xưởng điện trong thời đoạn này là gần 30 tỷ USD. Cộng với khoản đầu tư xây dựng các nhà máy điện, dây chuyền lưới điện truyền tải nữa, số tiền cần đầu tư trong giai đoạn này lên đến 40 tỷ USD (tương ứng mỗi năm cần khoảng 8 tỷ USD). Cùng số tiền này khi làm Quy hoạch điện VII, các chuyên gia tính toán đủ để cung cấp điện trên toàn quốc.
Cần 8 tỷ USD/năm cho đầu tư chế tạo điện
TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam khẳng định, từng năm cần 6-8 tỷ USD đầu tư sản xuất điện là một con số rất lớn, nếu không kêu gọi được các nhà đầu tư (tư nhân, nước ngoài) thì rất khó khăn. “Nếu giá điện không được cải thiện thì không ai chịu đầu tư cả”. Đáp ứng TS Trần Đình Thiên, khi bàn tới điện thì chỉ nghĩ tới nguồn cung nhưng chưa nghĩ về phía cầu. Ngày hôm nay, tiêu thiết kế điện tại Việt Nam vẫn chưa hiệu quả. Thiếu điện còn bởi vì người sử dụng điện chứ không chỉ vì người làm ra điện. Có 2 căn nguyên căn bản cần giải quyết: Thứ nhất thị trường Hà Nội là bởi vì tồn tại việc tiêu thiết kế quá nhiều năng lượng. Một nền công nghệ tiêu tốn năng lượng. Thực tại các nhà máy chế tạo xi măng, sắt thép… cho thấy rõ điều đó. Vì vậy, biện pháp căn cơ là làm sao để tiêu sử dụng năng lượng hiệu quả hơn. Tư duy đó phải là căn bản. Phải giải quyết được bài toán căn cơ nhất Hà Nội đó là vấn đề vững mạnh GDP/năng lượng. Tốc độ thị thành hóa cũng dẫn đến tiêu lắp đặt năng lượng ngày càng lớn. Thành ra, cần tái cơ cấu để biến đổi mô hình lớn mạnh, tụ tập vào thay đổi công nghệ. Phù hợp nguồn cung là việc của chiến lược năng luọng tổ quốc gắn với TCC kinh tế hiệu quả.
Thứ 2 là đầu tư phải gắn với giá điện “phải có tính đến lợi ích nói chung, bởi vì nếu không giải quyết được thì chính điểm này sẽ tránh đầu tư vào điện. Giá thấp thì khó khiến nhà đầu tư tham dự cuộc chơi này”.
Ông Franz Genner – Trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Nhà băng trái đất (WB) khẳng định, WB đã tương trợ cho ngành điện Việt Nam nhiều năm. Dự kiến thời gian vừa qua mỗi năm cần khoảng 5-6 tỷ USD vào vững mạnh điện. Việc huy động từ tư nhân rất khó. Trong dĩ vãng, nguồn đầu tư cốt yếu từ vốn ODA. Hiện nay nguồn vốn này ngày càng chống. Việc cân đối của EVN hiện rất gian khổ (EVN hiện đang gặp các vấn đề về chênh lệch tỷ giá chẳng hạn). Về giải pháp, quan tọng đối với Việt Nma vẫn là từ phía cầu. “Giảm tiêu thụ năng lượng là giải pháp cần phải có để chống việc phải đầu tư thêm nhiều nguồn năng lượng mới".
Thúc đẩy đến việc vì sao QHĐ7 lại làm nhiều nhiệt điện than, liệu quy hoạch có vấn đề gì không ? Ông Franz Genner khẳng định: QH điện của Việt Nam không phải là nước kém so với các nước với trình độ tăng trưởng. Đạt dự báo, Việt Nam đã nhìn nhận được nguy cơ thiếu điện lâu năm. Thách thức tại đây là yêu cầu điện cần tăng 10%/năm và cần tăng công suất điện, và phải phát triển thêm nguồn nhiệt điện. Thách thức nữa là các nhà máy nhiệt điện phải phụ thuộc nguồn than nhập khẩu, một vấn đề nữa là lớn mạnh nguồn điện năng lượng mặt trời, điều này rất quan trọng để Chính phủ và nhà đầu tư. Nếu không tăng trưởng điện mặt trời thì có tức là cần thêm than. Và điều này lại quay lại vấn đề về giá điện, tổn phí giá điện.
Với giá 7,6 cent/KWh hiện giờ sẽ rất khó thú vị đầu tư vào giá điện. Ước lượng giá điện 7,6 cent/KWh này chỉ đủ để tạo ra tổn phí vận hành, bảo trì của EVN. Nếu chú ý tới biểu giá điện đầy đủ, đến năm 2030 phải tăng giá điện thêm 40%. Nếu không làm điều đó thì cần sự giúp sức đa phần từ nhà tài trợ, công ty. Nếu không sẽ không đủ tài chính cho đầu tư vào các dự án điện.
Cơ chế theo…
Ông Franz Genner – Trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Ngân hàng thế giới (WB) khẳng định, khi so cùng các nước trong địa điểm và thế giới, giá điện Việt Nam khá là thấp, kể cả so cùng nước với trình độ lớn mạnh trong vị trí. Việt Nam khai thác nguồn lực tốt từ các nguồn nhiệt điện than, thuỷ điện, điện khí… Vĩnh viễn, Việt Nam không đủ nguồn lực để tăng trưởng nữa, sẽ dựa vào vào than nhập khẩu, năng lượng mới như điện gió mặt trời nên phải lệ thuộc vào việc phải điều chỉnh giá điện tăng lên.
Theo ông Franz Genner, việc tăng giá điện sẽ không tác động nhiều đến người nghèo nếu chúng ta phối hợp việc tính giá điện bậc thang và những giúp sức từ Chính phủ. Trên thực tế tương tác của việc tăng giá điện không nhiều như chúng ta cảm thấy. Cần phải có nữa là từ vấn đề truyền thông sao cho người dân hiểu. “Nhà máy chúng tôi đã có phân tích về việc tăng giá điện cùng hộ nghèo, vùng sâu và cùng biểu giá bậc thang, sự hỗ trợ từ Nhà nước sẽ không phải là vấn đề nếu tăng giá điện. Đối cùng các hộ nghèo và vùng gian nan thì đã có trợ cấp... Nhà máy chúng tôi cảm thấy ngay ngáy nếu các hộ gia đình phải chi trả trên 10% cho tiền điện, chỉ nên ở mức 4-5% thu nhập là theo. Cùng góc nhìn dài hạn thì Việt Nam nên tăng giá điện liên kết cùng các chế độ...” - ông Franz Genner khuyến nghị.
Cũng đảm bảo chuyên gia WB, cần có chính sashc tốt để quyến rũ các nhà đầu tư tư nhân, kể cả các nhà đầu tư nước ngoài. “Nếu không hấp dẫn đc thì gánh nặng sẽ quay lại với EVN. Điều đó có nghĩa nhà đầu tư tư nhân cần có cam kết dài hạn, và để được vậy thì cần biểu giá điện quyến rũ. Ngoài độ quyến rũ biểu giá điện, nhà đầu tư cũng cần các thích hợp từ phía Chính phủ. Khi nhà đầu tư đầu tư vào bất kì nguồn năng lượng nào thì cũng đều cần bảo lãnh, đạt từ phía Chính phủ”.
Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam - ông Trần Đình Thiên cho rằng, vẫn là 2 vấn đề cần giải quyết. Giá điện là chủ đề bàn cãi gắn cùng lợi ích xã hội, với tư duy chung, gắn cùng lương bổng. Vấn đề lương lậu đang có trục trặc lớn. Thứ 2 với giá điện tuyệt vời thì người ta sẽ đầu tư chứ không cần kêu gọi lòng yêu nước, nhân đạo. Cổ phần hoá, thoái vốn cũng là biện pháp. Nhà nước có thể bán bớt đi, lắp đặt vốn đó để đầu tư vào dự án khác. Không những thế, câu chuyện vận hành, quản trị thế nào là câu chuyện độc lập. Đây là hướng tốt để có thêm vốn cho nghề điện. “Toàn cầu hóa không vô số (vốn), chỉ thiếu chế độ tốt. Vấn đề giá điện là vấn đề của thị trường điều tiết chứ không phải cơ học chuyện tăng hoặc giảm” – ông Trần Đình Thiên khẳng khái.
Cam kết thích hợp điện năm 2017
TS Trần Đình Thiên phân tích, đạt logic chung, miền Nam là nơi có kĩ năng bùng nổ nhất Hà Nội trong nền kinh tế, hiện vẫn chiếm tới 50% GDP quốc gia, quyết định đến toàn nền kinh tế. Nền kinh tế cũng chịu tác động của hội nhập, và tập hợp ở phía Nam như Cảng trung chuyển Thị Vải, sân bay Long Thành.. Sân bay Tân Sơn Nhất thị trường Hà Nội hiện quá tải, phải giải toả sang Long Thành. Vùng phía Nam chính là trung tâm hội nhập của kinh tế Việt Nam. Khi bước vào thời đoạn hội nhập cao thì đây là nơi lớn mạnh, và việc phát triển như thế nào còn dựa vào cả vào khả năng cung ứng điện.
Theo ông Đinh Thế Phúc - Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực, Bộ Công thương nghiệp, những năm gần đây, vì các dự án nguồn điện địa điểm phía Nam chậm tiến độ, nguồn phòng ngừa thấp nên biện pháp thích hợp điện cho vị trí này vẫn là truyền tải từ miền Bắc và miền Trung vào phân phối cho miền Nam. QHĐ 7 (điều chỉnh) đã tính đến việc bổ sung thêm nguồn điện cho miền Nam, tập trung xây dựng các trọng tâm điện lực ở khu vực miền Nam nhằm thăng bằng nội bộ khu vực. Đường dây truyền tải nối tiếp Bắc - Nam sẽ thực hiện nhiệm vụ giúp đỡ. Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang có kế hoạch triển khai tiếp đường dây 500kV mạch 3 từ nơi Vũng Áng đến Pleiku nhằm theo cung cấp đủ điện cho năm 2017, sẽ không để thiếu điện miền Nam trong thời kì tới.
Ông Đinh Thế Phúc khẳng định, Bộ Công thương nghiệp đang rà soát lại các chỉ tiêu để đưa ra kế hoạch vận hành nhà xưởng đạt, phù hợp phân phối điện. Tuy nhiên, tiết kiệm điện vẫn là giải pháp cần thiết giảm sức ép cung ứng điện cả trong trước mắt cũng trong khoảng thời gian dài, giảm sức ép phải đầu tư. Bộ Công thương khuyến cáo các hộ thiết kế điện nên đầu tư công nghệ hiện đại, lắp đặt điện hiệu quả. “Việc dự phòng thấp nên phải đòi hỏi người dân, doanh nghiệp thiết kế điện tiết kiệm. Để giảm đầu tư vào lưới điện, giảm không may mất cân bằng cung cầu mà vẫn đòi hỏi nghề điện đầu tư đủ cho yêu cầu điện” – ông Đinh Thế Phúc cho hoặc.
Về kinh nghiệm tiết kiệm năng lượng, ông Franz (WB) cho rằng, Việt Nam đang trong giai đoạn rất sớm về bản vẽ tiết kiệm năng lượng. Tiết kiệm hiện nay dựa trên cơ sở tình nguyện. Và như vậy các đơn vị được khuyến khích ứng dụng các biện pháp để đáp ứng chỉ tiêu nhất thị trường định nhưng mà thiếu sự bắt buộc để theo được chỉ tiêu đó. Trên địa cầu có nhiều biện pháp khuyến khích khác biệt. Như Trung Quốc, trước tiên là khuyến khích sau là bắt buộc doanh nghiệp phải thích hợp được 1 mục đích nào đó, nếu đáp ứng được thì có chính sách khuyến khích và không đáp ứng thì bị phạt. Đã đến lúc Việt Nam cũng cần phải nâng chính sách tiết kiệm lên 1 bước mới, cần tăng cường giám sát cũng như giải pháp khuyến khích, thậm chí là biện pháp trừng phạt nếu không đạt các chỉ tiêu về tiết kiệm năng lượng” – ông Franz Genner nếu ý kiến..
Tham khảo thêm: sản xuất vỏ tủ điện
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét