Những chuyến ô tô buýt đi trên đường Hoàng Văn Thụ thường hay nghe, "Tới Lăng Thân phụ Cả có bạn nào xuống không?" mỗi khi xe gần đến vòng xoay cầu vượt. Người xuống xe tại đây không dưới 1 lần thắc bận rộn, ở đây có cái lăng nào đâu mà gọi là lăng Thân phụ Cả?
Lai lịch Lăng Phụ thân Cả
Họ thắc mắc là đúng vì hiện thời nơi đây là một giao lộ. Con đường Hoàng Văn Thụ giao với Cộng Hòa, È Quốc Hoàn và Lê Văn Sĩ (phường 2, Quận Tân Bình, TP HCM). Ở giữa vòng xoay còn có một đại dương nước trong đó một quả địa cầu xoay liên tiếp. Bên cạnh một cây cầu vượt đi trên vòng xoay giúp giảm sút lưu lượng xe qua vòng xoay.
Nếu vậy thì vì sao có địa danh Lăng Phụ vương Cả? Tham gia những năm trước 1975, nếu đi từ ngã tư Phú Nhuận đến ngã tư Bảy Hiền thế nào cũng đi ngang qua Lăng Phụ thân Cả. Thời bấy giờ Lăng Phụ vương Cả nằm trên đường Võ Tánh (Hoàng Văn Thụ hiện thời) gần nơi giao với trục đường Trương Minh Ký (trục đường Lê Văn Sỹ hiện nay).
Tuyến đường Cộng Hòa và trục đường È Quốc Hoàn chưa có. Nơi giao với con đường Cộng hòa ngày xưa là cổng Phi Long vào căn cứ không đoàn 33 (Tân Sơn Nhất).
Một trang trong từ điển Dictionarium Anamitico Latinum do Phụ thân Cả soạn. Ảnh: Internet
Lăng Thân phụ Cả nằm ngay vị trí hiện thời là hồ nước có quả trái đất. Lăng Cha Cả có diện tích 2.000m2. Ngoài ngôi mộ chính là Phụ vương Cả tức giám mục Bá Đa Lộc còn có phổ biến ngôi chiêu mộ của các nhà truyền giáo người Pháp. Kết cấu lăng gồm một nhà lợp ngói, cột và vách bằng gỗ quý, ở trước có bia đá lớn.
Giám mục Bá Đa Lộc - Phụ thân Cả. Ảnh: Internet
Lăng được xây dựng tham gia năm 1799 nhằm an táng thi hài giám mục Bá Đa Lộc - một nhà tuyên giáo người Pháp có công trợ giúp chúa Nguyễn lúc bấy giờ là Nguyễn Phúc Ánh - sau này là vua Gia Long.
Giám mục Bá Đa Lộc mất ngày 09/10/1799 tại thành Quy Nhơn. Tử thi của đức cha sau đó được chuyển về quàn tại dinh Tân Xá trong 1 04 tuần hy vọng lăng mộ xây ngừng. Dinh Tân Xá hiện thời nằm trong khuôn viên tòa Tổng Giám mục Sài Gòn (góc Nguyễn Đình Chiểu - È cổ Quốc Thảo), biến thành ngôi nhà xưa nhất được bảo tàng đông đảo nguyên vẹn đã tồn tại trên 200 năm.
2 giờ sáng ngày 16/12/1799, một đám rước trọng thể theo nghi tiết đạo thiên chúa tử thi đức phụ vương trong khoảng dinh Tân Xá về nhập lăng. Chúa Nguyễn Phúc Ánh từ Quy Nhơn cũng đã tham gia để tham dự lễ mai táng.
Tương tự, đức giám mục Bá Đa Lộc đã lặng nghỉ tại đây gần 2 thế kỷ. Năm 1980, lăng Cha Cả được lệnh giải tỏa. Công cuộc cải chôn cất kéo dài tới năm 1983 mới hoàn tất. Những xương cốt của đức thân phụ và những người khác chôn tại đây được bàn giao cho tòa lãnh sự Pháp.
Chuyện về lăng chiêu tập giám mục Bá Đa Lộc cũng có phổ thông tin tức đặc biệt. Có người cho rằng khi khai quật không thấy xương cốt mà chỉ có cây Loan giá bằng quà tây lớn mà giám mục đã từng đeo khi xưa, chiếc gậy vàng tượng trưng của chức giám mục và những mề đay của nhà nước Pháp và Việt trao tặng.
Điều này phù hợp với một thông tin cho rằng, Nguyễn Ánh sợ bị quật chiêu mộ nên đã bí mật cho chôn nơi khác. Báo chí Nam Phong của Phạm Quỳnh có nhắc tới việc này: “Làng Ngọc Hội (nay thuộc phường Vĩnh Ngọc) cách thức thành phố Nha Trang 3km ở phía trước chiêu mộ có một cái miếu nhỏ tuổi nhì bên khắc dòng chữ "Khắc cốt báo thâm ân". Ở giữa đề “Bá Đa Lộc chi tuyển mộ”, cũng bằng chữ Hán, phía sau cái miếu này có khắc cây xe loan”.
Cũng từ tin tức này, ngày 13/3/1925, công sứ Pháp đã cho khai quật và tìm thấy dưới huyệt có một ít xương và răng. Như vậy khả năng Lăng Phụ thân Cả ở Sài Gòn chỉ là chiêu mộ gió nhằm ngăn ngừa cảnh huống xấu có thể xảy ra.
Phụ vương Cả là khách hàng nào?
Tên vừa đủ của Thân phụ Cả là Pierre Joseph Georges Pigneau được Việt hóa thành Bá Đa Lộc. Ông sinh ngày 02/11/1741 tại Pháp. Bắt đầu ông là linh mục truyền đạo thuộc hội truyền giáo hải ngoại của Pháp. Tháng 9/1765, ông lên tàu đi khiến cho nhiệm vụ ở châu Á. Năm 1767, ông giảng dạy tại trường của hội tuyên giáo hải ngoại lập ra lâm thời thời tại Hòn Đất.
Bức tượng giám mục Bá Đa Lộc và hoàng tử Cảnh. Ảnh: Internet
Ông thụ phong giám mục tham gia năm 31 tuổi. Do đảm nhận giáo phận đàng trong nên ông đã gặp mặt và phò Nguyễn Ánh trong suốt 24 năm.
Ông cũng là người mang hoàng tử Cảnh, con Nguyễn Ánh sang Pháp khiến con tin cầu viện nhờ Pháp giúp đánh Tây Sơn. Thuở đầu Pháp hứa nhưng sau lại nuốt lời và Nguyễn Ánh bị Tây Sơn đánh cho tơi tả.
Tuy là phò Nguyễn Ánh nhưng mục đích chính của giám mục Bá Đa Lộc là truyền giáo. Để thuận lợi trong công việc, chỉ sau 5 năm xuất hiện ở vn, ông đã soạn ra cuốn tự điển Dictionarium Anamitico Latinum vào năm 1773. Cuốn từ điển được xuất bản năm 1838, trong đó được chú bằng chữ Latin, chữ Quốc Ngữ, chữ Nôm và chữ Nho. Nhờ vậy người vietnam tham gia thời bấy giờ có thể tiếp xúc được chữ quốc ngữ một phương pháp thuận lợi hơn.
Cuốn tự vị này nguyên phiên bản nay còn giữ ở Thư khố Hội Truyền đạo hải ngoại tại Paris. Cuốn tự điển này đã giúp tiếng Việt có vấn đề kiện phát huy và hoàn thiện đến hiện giờ.
Vòng xoay Lăng Phụ thân Cả hiện nay. Ảnh: Quang quẻ Tuấn.
Lăng Phụ thân Cả không còn tồn tại nhưng địa danh Lăng Phụ vương Cả vẫn còn lưu truyền. Hiện vòng xoay Lăng Phụ thân Cả hôm mai đón chờ hàng ngàn lượt xe các loại ngang qua. Với nhịp điệu này, một ngày nào đó, vòng xoay Lăng Cha Cả sẽ là nút giao thông vô cùng cần thiết trên phiên bản đồ liên lạc thành phố.
Xem thêm: váy ngủ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét